Hayvanlarda Hipokalsemi (Süt Humması) Nedir?
‘‘Hipokalsemi nedir?’’ sorusu, hayvancılık işletmelerinin yanıtını aradığı başlıca sorulardan biridir. Halk arasında süt humması olarak da bilinen hipokalsemi, özellikle yüksek süt verimine sahip ineklerde görülen bir metabolik hastalıktır. İneklerin kanında yeterli miktarda kalsiyum bulunmamasından kaynaklanır. İneklerde laktasyon süreci başladığında, artan süt üretimi ile birlikte kalsiyum ihtiyacı da yükselir. Vücut, bu kalsiyumu karşılamak için kemiklerden mobilize eder ancak bu mobilizasyon yetersiz kaldığında hipokalsemi ortaya çıkar. Özellikle doğumu izleyen 6-48 saat içinde ortaya çıkabilen bu durum, doğum felci olarak da adlandırılır. İneklerde doğumdan sonra kalsiyum eksikliği geliştiği için süt humması sıklıkla bu dönemde görülür.
Hayvanlarda Hipokalsemi (Süt Humması) Belirtileri Nelerdir?
Hipokalsemi belirtileri genellikle ineklerde doğum sonrasında ortaya çıkar. İneklerin ayakta durmakta zorlanması, kaslarda titreme, halsizlik ve sabit bakış gibi semptomlar hipokalsemi bulguları arasında yer alır. İnekler yatma eğilimindedir ve bacaklarında titreme görülebilir. Bununla birlikte, doğum felci geçiren inek belirtileri arasında kabızlık, düşük vücut sıcaklığı ve hızlı ya da yavaş kalp atışı gibi durumlar da vardır. Ayağa kalkamayan inek tedavisi hızlı müdahale gerektirir, çünkü hastalık ilerlediğinde hayvan tamamen hareket edemez hale gelebilir.
Hipokalsemi (Süt Humması) Nasıl Teşhis Edilir?
Süt humması klinik ya da subklinik olarak teşhis edilebilir. Klinik vakalarda kan testleri yapılarak kandaki kalsiyum seviyesi ölçülür. Kandaki kalsiyum miktarı genellikle 4 mg/dl’nin altındaysa bu klinik hipokalsemi anlamına gelir. Subklinik vakalarda ise kandaki kalsiyum seviyesi 7.5 mg/dl’nin altında olur ancak ineklerde bariz belirtiler olmayabilir. Bu nedenle, düzenli kontroller ve kan testleri, süt humması belirtileri fark edilmeden önce teşhis edilmesini sağlar.
Hayvanlarda Hipokalsemi Tedavisi
Hipokalsemi tedavisi, hızlı ve etkili bir şekilde uygulanmalıdır. Süt humması tedavisi için öncelikle hayvana kalsiyum takviyesi yapılır. Veteriner hekimler, damardan veya ağız yoluyla kalsiyum çözeltileri verebilir. Bunun yanı sıra, fosfor ve magnezyum içeren karışımlar da kullanılabilir. Doğum felci geçiren ineğe ne yapılır sorusunun cevabı da hızlı müdahale ve doğru tedavi ile bağlantılıdır. İnekler stresten uzak tutulmalı ve soğuk hava şartlarından korunmalıdır. Ayrıca, yatmaya bağlı yaralanmaları önlemek için yumuşak altlıklar kullanılmalıdır.
Hipokalsemi Hastalığından Nasıl Korunulur?
İneklerde süt humması riskini azaltmak için beslenme çok önemli bir faktördür. Doğumdan önce ineklerin düşük kalsiyum diyetiyle beslenmesi, vücudun doğum sonrası dönemde kalsiyum mobilizasyonunu daha etkili bir şekilde yapmasına yardımcı olur. Ayrıca, ‘‘İneklerde doğum felci ne zaman geçer?’’ sorusu, tedavinin ne kadar hızlı uygulandığına bağlıdır. Doğum öncesinde ve sonrasında düzenli kontroller, kalsiyum seviyelerinin izlenmesi ve gerektiğinde kalsiyum takviyesi yapılması hastalığın önlenmesine yardımcı olur.
Sonuç olarak, hipokalsemi, doğru yönetilmediğinde ciddi sonuçlar doğurabilen bir hastalıktır. Süt humması belirtileri fark edildiği anda hızlı müdahale edilerek tedavi uygulanmalı, önleyici tedbirlerle de hastalığın ortaya çıkma riski en aza indirgenmelidir.